Trò đùa của sự ngẫu nhiên – cách nắm bắt thành công trong cuộc sống

“Trò đùa của sự ngẫu nhiên” sẽ làm thay đổi cách bạn nhìn nhận về may mắn trong cuộc sống. Đọc sách không chỉ để mở rộng trí thức, mà còn để khám phá thế giới xung quanh. Bạn có đồng ý với điều đó không?

Tuy nhiên, sau khi đọc xong sách của Taleb, nhiều khi bạn nhận ra rằng mình còn hiểu biết ít hơn về thế giới so với trước đó. Câu nói “càng đọc càng ngu” có thể đúng trong trường hợp này. Vậy tại sao bạn lại cần đọc cuốn sách này? Tôi tin rằng, nhận thức được giới hạn của mình chính là biểu hiện của sự khôn ngoan.

Hãy bắt đầu thưởng thức cuốn sách nào!

Phần I: Cảnh báo của Solons

Vai trò của may mắn trong cuộc sống.

“Những gì đến nhờ may mắn có thể bị may mắn lấy đi và thường là nhanh chóng và bất ngờ.“ – Solon

Chương 1: Nếu bạn giàu có, tại sao bạn lại không thông minh?

Ở đời, ta thường đánh giá thành công của mọi người qua thành tích và sự giàu của họ. Ai càng nhiều tiền bạc, nhiều quyền lực thì hẳn nhiên đó là người tài năng, giỏi giang phải không nào?

Tuy nhiên, có một nhân tố giấu mặt chi phối rất lớn đến hậu vận của mọi người. Đó chính là may mắn – một kẻ chơi khăm tinh quái ẩn danh.

Những kẻ được thần may mắn phù hộ độ trì nhiều khả năng không nhận thức được bàn tay vô hình này đã nâng đỡ họ như thế nào. Họ thường viện dẫn nguyên nhân thành công do năng lực, sự cố gắng và hằng hà sa số những phẩm chất tốt đẹp nơi họ.

Vì sao nha sĩ giàu hơn ca sĩ?

Một nha sĩ suốt ngày cặm cụi trong phòng mạch sẽ giàu có hơn nhiều so với một nhạc sĩ nhạc rock đang vi vu lưu diễn khắp thế giới hoặc một doanh nhân sưu tầm máy bay phản lực riêng. Thoạt nghe thì cũng hơi vô lý.

Điều mấu chốt ở đây là:

Tỉnh lại đi! Về cơ bản, thành công nhỏ là do kỹ năng, còn thành công lớn là sự may mắn.

Người ta chỉ đánh giá một nghề mà không tính đến mức trung bình của những người hành nghề đó. Chúng ta phải tính đến cả những kết quả có thể nhìn thấy được và những kết quả không hề dễ dàng quan sát được.

Ví dụ như này nhé: Một ca sĩ giàu có, nổi tiếng tầm thế giới đã dành hết phần của cả ngàn ca sĩ vô danh đang sống lay lắt bằng đồng lương nhỏ mọn của những phòng trà còm cỏi.

Trong khi đó, nha sĩ dù nghèo đến đâu thì cũng không đến mức sống mòn như những chàng ca sĩ vô danh.

Nhưng chúng ta có dễ thấy những chàng ca sĩ nghèo không? Không hề, báo chí không buồn nhắc đến họ, truyền thông cũng không hơi đâu đếm xỉa đến cuộc đời buồn tẻ của họ làm gì. Do vậy, khi nói đến nghề ca kỹ, ta chỉ nhớ nhớ quên quên đến những diva lừng danh với siêu xe, biệt thự và lâu đài.

Tương tự vậy, ngành tài chính cũng là một lĩnh vực có tính ngẫu nhiên cao.

Các nghề ổn định hơn khác – như nha sĩ chẳng hạn – ít dựa vào tính ngẫu nhiên. Thành công của nha sĩ dựa nhiều hơn vào kỹ năng và sự chăm chỉ của họ.

Tại bất kỳ thời điểm nào trên thị trường, những nhà giao dịch thành công nhất có thể là những người ngẫu nhiên phù hợp nhất với chu kỳ gần đây của thị trường. Điều này không xảy ra với nha sĩ vì những nghề này miễn nhiễm hơn với tính ngẫu nhiên.

Chương 2: Một phương pháp kế toán kỳ lạ

Ta chỉ nhận xét và tính toán phiến diện dựa trên kết quả của những gì xảy ra trước mắt ta.

Trò chơi cò quay Nga với xác suất mất mạng vì trúng đạn trong khoảng 1 trên 6 khả năng và 5 trong 6 khả năng bạn sẽ giữ được mạng sống và hưởng số tiền hấp dẫn. Sẽ ra sao nếu mọi người trở nên ngưỡng mộ quyết định của một gã vừa thắng được 10 triệu đô là từ một lần chơi cò quay Nga.

10 triệu đô la kiếm được thông qua trò chơi cò quay Nga không có giá trị bằng 10 triệu đô la kiếm được thông qua việc hành nghề nha khoa cần cù và khéo léo. Trò kia phụ thuộc quá nhiều vào tính ngẫu nhiên nhiều mặc dù kết quả là hoàn toàn như nhau. Tuy nhiên, đối với một kế toán, chúng sẽ giống hệt nhau. Đối với người hàng xóm của bạn cũng vậy.

Mọi người tiếp tục chơi mà không nhận ra rằng phần lớn thành công của họ phụ thuộc rất nhiều vào may rủi. Và họ càng thắng nhiều, họ càng cảm thấy an toàn hơn vì họ cho rằng thành công là do kỹ năng.

Người ta không thể chỉ đánh giá hiệu quả hoạt động trong bất kỳ lĩnh vực nào (chiến tranh, chính trị, y học, đầu tư) chỉ dựa trên kết quả. Ta phải dựa trên chi phí của phương án thay thế (tức là nếu lịch sử diễn ra theo cách khác). Nhiều trong số những phương án thay thế có thể xảy ra như mất mạng, ô nhiễm môi trường của cả một đất nước, giết hại hàng ngàn người…thường bị lờ đi khi lập dự án.

Loài người vốn không được trang bị khả năng để hiểu về xác suất.

Giải thích đơn giản trong báo chí

Các lập luận nên được đơn giản hóa đến mức tối đa; nhưng mọi người thường nhầm lẫn những ý tưởng phức tạp không thể đơn giản hóa thành một tuyên bố dễ hiểu trên phương tiện truyền thông. Chúng ta thường lấy kết quả để giải thích cho nguyên nhân, và khiến hàng vạn quy luật rối như tơ vò của vũ trụ đang chồng chéo lên nhau duỗi thành một vài đường thẳng suôn mượt.

Báo chí có thể là tai họa lớn nhất mà chúng ta phải đối mặt ngày nay. Trong khi thế giới ngày càng trở nên phức tạp hơn thì tâm trí loài người lại ngày càng trở nên đơn giản hơn.

Điều này gây nên những hậu quả nguy hiểm khó lường. Bởi vì ta chủ quan cho rằng mọi thứ quá dễ đoán, mọi thứ đều nằm trong bàn tay ta. Suy nghĩ của con người trở nên vô cùng hợp lý, vô cùng logic và không mặn mà gì với việc dự phòng rủi ro.

Thực tế còn tàn khốc hơn trò chơi Cò Quay Nga

Xác suất bắn ra viên đạn chí mạng là khá thấp trong trò chơi Cò Quay Nga. Đặc biệt nếu như một khẩu súng lục ổ quay có hàng trăm, thậm chí hàng nghìn buồng đạn thay vì sáu. Sau vài chục lần thử, người ta quên mất sự tồn tại của viên đạn và ta có cảm giác an toàn giả tạo.

Người ta có thể vô tình chơi trò roulette Nga, sống sót và giàu sụ. Họ sẽ gọi đó là một trò chơi “rủi ro thấp”. Do đó, hãy cẩn thận đến sự chính xác của bằng chứng.

Những điều có vẻ hay ho, logic – đặc biệt là trên phương tiện truyền thông – đều đáng ngờ. Rất rất nhiều thứ sẽ không hề đơn giản như những gì mà ta tưởng tượng về chúng.

Chương 3: Suy ngẫm toán học về lịch sử

Con người không giỏi học hỏi từ lịch sử. Con người cực kỳ lỏng lẻo trong lĩnh vực phát hiện và phòng ngừa, tức là họ từ chối rút ra rủi ro của mình từ xác suất được tính toán trên người khác, cảm thấy rằng họ có phần đặc biệt. Mỗi người đều tin rằng mình khá khác biệt, điều này làm tăng thêm cú sốc “tại sao lại là tôi?” khi vận may không còn mỉm cười với họ nữa.

Con người lại cực kỳ hung hăng trong việc điều trị các tình trạng bệnh lý. Con người phản ứng thái quá khi lựa chọn phương pháp điều trị y tế nhưng không phản ứng thái quá khi thực hiện các biện pháp phòng ngừa.

Thành kiến hồi tưởng

Thật khó có thể tưởng tượng rằng những người chứng kiến ​​lịch sử lại không biết khoảnh khắc đó quan trọng đến thế nào.

Thiên kiến ​​nhìn lại: Mọi thứ có vẻ dễ đoán hơn sau khi sự việc đã xảy ra. Những người giỏi dự đoán quá khứ sẽ nghĩ rằng mình giỏi dự đoán tương lai và cảm thấy tự tin vào khả năng đó.

Lịch sử là người thầy tốt hơn so với báo chí truyền thông ngày nay.

Mọi người có xu hướng suy ra rằng vì một số phát minh đã cách mạng hóa cuộc sống của chúng ta nên chúng đáng được ủng hộ và chúng ta nên ưu tiên cái mới hơn cái cũ.

Nhưng chi phí cơ hội của việc bỏ lỡ một “thứ mới mẻ” như máy bay và ô tô là rất nhỏ so với mức độ độc hại của tất cả rác thải mà người ta phải trải qua để có được những viên ngọc này. Và cùng một lập luận áp dụng cho thông tin.

Ba mươi giờ hoặc hơn dành cho việc “nghiên cứu” tin tức trong tháng trước không có khả năng dự đoán nào về các hoạt động của bạn trong tháng đó cũng như không tác động đến kiến ​​thức hiện tại của bạn về thế giới.

Sự khác biệt giữa sự biến động nhiễu và xu hướng

Nỗi đau mất 100 đô la lớn hơn sự thỏa mãn khi kiếm được 100 đô la. Các nhà tâm lý học ước tính tác động tiêu cực của một khoản lỗ trung bình lớn hơn 2,5 lần so với một khoản lỗ tích cực.

Trong một khoảng thời gian ngắn, người ta quan sát sự biến động của danh mục đầu tư, chứ không phải lợi nhuận. Nói cách khác, người ta chỉ thấy sự biến động, không có gì khác.

Cảm xúc của chúng ta không được thiết kế để hiểu được vấn đề. Chúng ta vẫn đau khổ khi nhìn thấy những mất mát ngay cả khi chúng ta biết một cách lý trí rằng chúng chỉ là sự biến động ngắn hạn.

Tương tự như vậy, tin tức hàng ngày thì đầy rẫy thông tin gây nhiễu, nhưng lịch sử thì hầu như không có thông tin gì cả.

Chương 4: Tính ngẫu nhiên và trí tuệ khoa học

Nếu tôi bị lừa bởi sự ngẫu nhiên, thì tốt nhất là nó phải là loại ngẫu nhiên đẹp đẽ và vô hại (như thơ ca, tôn giáo, tình cảm và nghệ thuật, …có sức hấp dẫn về mặt thẩm mỹ) (dựa trên một câu nói tiếng Yiddish)

Chúng ta không cần phải lý trí và khoa học khi nói đến các chi tiết trong cuộc sống hàng ngày. Chỉ cần những chi tiết có thể gây hại và đe dọa đến sự sống còn của chúng ta.

Tuy nhiên, chúng ta cần phải lý trí hơn khi nói đến những lĩnh vực mà tính lý trí quan trọng hơn, nhưng lại ít người thực sự làm được điều này một cách có hệ thống.

Chương 5: Sự sống còn của những kẻ yếu nhất

Các lý thuyết tiến hóa ngây thơ

Taleb chỉ trích thuyết tiến hoá qua câu nói The Selfish Gene nghe có vẻ toán học với nhiều phương trình, nhưng thực ra nó chỉ là văn xuôi nghệ thuật.

Nhiều người nghiệp dư tin rằng thực vật và động vật sinh sản theo một con đường một chiều hướng đến sự hoàn hảo. Khi diễn giải ý tưởng này theo thuật ngữ xã hội, họ tin rằng các công ty và tổ chức, nhờ vào sự cạnh tranh, đang hướng đến sự cải thiện không thể đảo ngược.

Mọi chuyện không đơn giản như vậy.

Taleb nói rằng có rất nhiều sự ngẫu nhiên trong quá trình tiến hóa. Đột biến tiêu cực là những đặc điểm tồn tại mặc dù kém hơn, xét về mặt sức khỏe sinh sản, so với những đặc điểm mà chúng thay thế. Và đôi khi nó đi chệch hướng ở những nhánh cụt. Và đôi khi nó thậm chí có thể thoái lui.

Taleb nói rằng trung bình các loài động vật sẽ khỏe mạnh, nhưng không phải tất cả chúng, và không phải mọi lúc.

Về cơ bản, chúng ta không sống trong một thế giới mà mọi thứ liên tục tiến triển theo hướng cải thiện hơn.

Chương 6: Độ lệch và bất đối xứng

Sự bất đối xứng của kết quả

Ước tính trung bình thường khiến chúng ta đi chệch hướng. Bất cứ khi nào có sự bất đối xứng về kết quả, tỷ lệ sống sót trung bình (kết quả mong đợi) không liên quan gì đến tỷ lệ sống sót trung bình 50%.

Ví dụ, nếu một bệnh nhân mắc một căn bệnh nào đó sống trung bình 8 tháng thì điều đó cho chúng ta biết rất ít về thời gian một người bệnh sống được bao lâu. Tại sao?

Bởi vì có thể có sự khác biệt lớn giữa những người sống qua một mốc tháng nhất định so với những người chết rất nhanh sau chẩn đoán – sự bất đối xứng.

Đừng nhầm lẫn giữa xác suất và kỳ vọng. Nghĩa là xác suất và xác suất nhân với phần thưởng.

Kỳ vọng (rủi ro) = Xác suất * phần thưởng (hình phạt)

Điều quan trọng không phải là khả năng một sự kiện xảy ra mà là số tiền kiếm được khi sự kiện đó xảy ra mới là điều cần cân nhắc.

Thống kê cho thấy 90% các vị thế quyền chọn đều thua lỗ là vô nghĩa (tức là tần suất ) nếu chúng ta không tính đến số tiền kiếm được trung bình trong 10% còn lại.

Những sự kiện hiếm hoi mang lại hậu quả lớn không thể bị bỏ qua như những trường hợp ngoại lệ.

Lịch sử dạy chúng ta rằng những điều chưa từng xảy ra trước đây vẫn có thể sẽ xảy ra: “Hãy cẩn thận với vùng nước lặng”

Chương 7: Bài toán cảm ứng

Phương pháp quy nạp có nghĩa là bạn không bao giờ có thể chắc chắn về kết quả cuối cùng, bất kể bạn có quan sát bao nhiêu lần.

Ví dụ, dù bạn nhìn thấy mười con thiên nga trắng hay một ngàn con thiên nga trắng, về mặt toán học, bạn không thể loại trừ sự tồn tại của một con thiên nga đen.

Thay vào đó, chỉ nhìn thấy một con thiên nga đen, bạn có thể chắc chắn rằng thiên nga đen tồn tại.

Bạn có thể sử dụng dữ liệu để bác bỏ một mệnh đề, nhưng không bao giờ có thể chứng minh nó.

Tương tự như vậy, Taleb nói George Soros mắc một số lỗi quy nạp trong cuốn sách của mình.

Soros suy ra rằng hệ thống giao dịch của ông đã hiệu quả vì danh mục đầu tư của ông đã tăng.

Nhưng Taleb nói rằng danh mục đầu tư của ông đã tăng không phải là bằng chứng cho bất cứ điều gì.

Tại sao chúng ta lại coi trường hợp tệ nhất xảy ra trong quá khứ của chính mình là trường hợp tệ nhất có thể xảy ra?

Sách thường tạo ấn tượng mạnh mẽ, nhưng hiếm khi ảnh hưởng đến hành vi. Chỉ có những khám phá bản thân—trải nghiệm cá nhân—là tồn tại lâu dài.

Có một số loại kiến ​​thức không tăng lên khi có thêm thông tin.

Phần II: Những chú khỉ trên máy đánh chữ

Thành kiến ​​sống sót – một thành kiến ​​tồn tại dai dẳng trong xã hội chúng ta. Chỉ vì ai đó làm tốt hơn đám đông trong quá khứ không nhất thiết có bất kỳ mối tương quan nào với việc dự đoán thành công của họ trong tương lai. Tất cả phụ thuộc vào hai yếu tố: mức độ ngẫu nhiên của nghề nghiệp của họ và số lượng khỉ tham gia.

Số lượng doanh nhân [khỉ] càng nhiều thì khả năng một trong số họ đạt được thành công rực rỡ chỉ nhờ may mắn càng lớn.

Trớ trêu thay, người sống sót thành công nhất cũng là người dễ thấy nhất, điều này tạo ra nhận thức sai lầm về tỷ lệ thành công.

Quá nhiều triệu phú ở nhà bên

Chương này bắt đầu bằng việc Taleb chế giễu The Millionaire Next Door. Cuốn sách The Millionaire Next Door đưa ra ý tưởng rằng người ta nên tiết kiệm thật nhiều để trở thành triệu phú. Tuy nhiên, Taleb cho biết ông không thấy lý do gì phải làm giàu nếu bạn sống như một nhà sư khổ hạnh trừ khi đó là điều bạn muốn.

Rủi ro, cơ hội và tính ngẫu nhiên cùng hiện diện.

Taleb chỉ trích cuốn The Millionaire Mind thậm chí còn ngớ ngẩn hơn khi nói rằng “thích mạo hiểm” là điều tạo nên triệu phú.

Taleb nói rằng “thích mạo hiểm” là điều cần thiết cho những thành công lớn, nhưng cũng là một đặc điểm cần thiết cho… những thất bại lớn. Phân tích những người phá sản cũng sẽ tìm ra xu hướng chấp nhận rủi ro tương tự. Chính vì thành kiến sống sót khiến nhiều người nóng vội đưa ra những kết luận sai lầm.

Mua và bán dễ hơn rán trứng

Hồi quy về giá trị trung bình: không có bàn tay nóng

Ngụy biện bàn tay nóng: Ngụy biện thành công là niềm tin cho rằng những người đã thành công trong quá khứ thì có nhiều khả năng sẽ thành công trong tương lai.

Taleb cho rằng đó chỉ là vấn đề về số lượng lớn: với nhiều người chơi, gần như chắc chắn rằng ai đó sẽ bắt đầu một chuỗi dài những cú đánh tốt. Nhưng xu hướng cuối cùng là quay trở lại mức trung bình dài hạn của họ.

Những người đạt được thành tích giao dịch thành công vẫn có thể xuất hiện ngay cả trong một nhóm những người giao dịch rất kém  – miễn là có đủ số lượng người như vậy.

Những người có thành tích tốt nhất – là tất cả những gì chúng ta thấy do thiên kiến ​​sống sót.

Hồi quy về giá trị trung bình = Độ lệch so với chuẩn càng lớn thì khả năng nó đến từ may mắn hơn là kỹ năng càng lớn.

Do đó, Taleb cho rằng thành công có mối tương quan cao hơn với số lượng người chơi hơn là với kỹ năng của họ.

Ông không nói Warren Buffet không có kỹ năng, nhưng một bộ phận lớn các nhà đầu tư chắc chắn sẽ tạo ra một người có kết quả như Buffet… Chỉ là may mắn thôi.

Chúng ta mù loà về xác suất. Chúng ta không thể suy nghĩ theo sắc thái xác suất. Người tiêu dùng coi một chiếc bánh hamburger không béo 75% là khác với một chiếc bánh hamburger có 25% là chất béo.

Hiệu ứng neo:

Do hiện tượng neo, bản thân sự giàu có không thực sự khiến người ta hạnh phúc. Nhưng những thay đổi tích cực về sự giàu có thì có thể, đặc biệt nếu chúng diễn ra theo hướng tăng “ổn định”.

Chương 10: Kẻ thua cuộc sẽ lấy tất cả – Sự phi tuyến tính của cuộc sống

Thành ngữ “giọt nước tràn ly” là một ví dụ về kết quả phi tuyến tính, và điều đó xảy ra trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống. Phi tuyến tính có nghĩa là một thay đổi nhỏ cũng sẽ gây ra tác động không cân xứng đến kết quả.

Bộ não của chúng ta không phù hợp với những điều phi tuyến tính.

Đôi khi, một khách hàng mới, một đơn hàng hoặc cú đẩy cuối cùng bạn thực hiện có thể mang lại lợi nhuận bất ngờ.

Taleb nhắc đến Điểm bùng phát, một cuốn sách của Malcolm Gladwell trong phần này.

Con đường của chúng ta không độc lập với những bước trước đó, và thành công ban đầu thường tạo nên thành công trong tương lai (vì nhiều lý do khác nhau).

Vì vậy, một cơ hội may mắn ngẫu nhiên, lúc đầu, đôi khi sẽ đưa mọi người vào một con đường rất thành công. Và những người quan sát bên ngoài sẽ hiểu sai con đường đó là hoàn toàn do kỹ năng.

Có những con đường dẫn đến thành công không phải ngẫu nhiên, nhưng rất ít người có đủ sức mạnh tinh thần để theo đuổi chúng. Những người nỗ lực hết mình sẽ được đền đáp. Hầu hết mọi người bỏ cuộc trước khi nhận được phần thưởng.

Có một hiệu ứng phi tuyến tính đằng sau sự thành công trong bất cứ điều gì. Và thời đại thông tin đang làm cho hiệu ứng này tệ hơn.

Chúng ta không thể đưa ra quyết định nếu không có cảm xúc. Chúng ta cảm nhận cảm xúc rồi tìm lời giải thích.

Mọi người thường đánh giá quá cao kiến ​​thức của mình và đánh giá thấp khả năng sai lầm của mình.

Chương 11: Sự ngẫu nhiên và tâm trí của chúng ta: Có lẽ chúng ta bị mù

Taleb nói rằng chúng ta không nhìn thấy xác suất.

Chúng ta có xu hướng nhìn nhận sự thật và cơ hội theo hướng đen hoặc trắng, tốt hoặc xấu, xảy ra hoặc không xảy ra. Chúng ta thấy nhân quả ở nơi chỉ có sự ngẫu nhiên.

Ví dụ, khi một loại tiền tệ giảm, các “chuyên gia” đưa ra lý do tại sao điều đó xảy ra. Tuy nhiên những giải thích đó chỉ là vớ vẩn và nên ném chúng vào thùng rác. Tất cả chỉ là sự giao động ngẫu nhiên.

Phần III: Sáp trong tai tôi

Chương 12: Những con ve của người đánh bạc và những chú chim bồ câu trong hộp

Chúng ta không đủ thông minh, cũng không đủ mạnh mẽ để cố gắng chống lại cảm xúc của mình. Bên cạnh đó, bạn cần cảm xúc để hình thành ý tưởng và có năng lượng để thực hiện chúng.

Chúng ta dễ bị đánh lừa bởi sự ngẫu nhiên.

Chúng ta phải chấp nhận rằng con người chúng ta là những sinh vật phi lý trí và giàu cảm xúc.

Bài đánh giá sách, dù tốt hay xấu, có thể mô tả nhiều hơn về người đánh giá so với thông tin về chính cuốn sách.

Chúng ta không được tạo ra để xem mọi thứ là độc lập với nhau. Khi xem xét hai sự kiện A và B, thật khó để không cho rằng A gây ra B, B gây ra A hoặc cả hai gây ra lẫn nhau. Khuynh hướng của chúng ta là ngay lập tức thiết lập một mối liên hệ nhân quả.

Trí nhớ ở con người là một cỗ máy lớn để đưa ra suy luận quy nạp. Những gì dễ nhớ hơn – một tập hợp các sự kiện ngẫu nhiên được dán lại với nhau hoặc một câu chuyện, một thứ gì đó cung cấp một loạt các liên kết logic. Nhân quả dễ ghi nhớ hơn . Bộ não của chúng ta sẽ phải làm ít việc hơn để lưu giữ thông tin.

Chúng ta đã làm sai nhiều thứ trong quá khứ và chúng ta cười nhạo những thể chế trong quá khứ. Đã đến lúc phải nhận ra rằng chúng ta nên tránh việc tôn sùng những thể chế hiện tại.

Thiên kiến ​​quy kết = Bạn cho rằng thành công của mình là do kỹ năng, nhưng lại cho rằng thất bại là do sự ngẫu nhiên.

Đây là một phương pháp suy luận của con người khiến chúng ta thực sự tin như vậy để không giết chết lòng tự trọng và giúp chúng ta tiếp tục chống lại nghịch cảnh.

Luật số lớn: Nếu trong lần tới đến Las Vegas, bạn thắng một triệu đô la tại bàn roulette chỉ bằng một lần chơi duy nhất, bạn sẽ không thể xác định kết quả duy nhất này liệu do bạn có lợi thế hay sòng bạc thực sự không được thần linh phù hộ.

Nếu bạn chia nhỏ ván cược của mình thành một loạt ván cược tổng cộng 1 triệu đô la. Nghĩa là mỗi lần cược một đô la, thì số tiền bạn thu hồi được sẽ cho thấy lợi thế của sòng bạc một cách rõ ràng.

Chương 13: Xác suất và sự hoài nghi

Mọi người nhầm lẫn giữa khoa học và nhà khoa học. Khoa học thì tuyệt vời, nhưng các nhà khoa học cá nhân thì nguy hiểm. Họ là con người; họ bị ảnh hưởng bởi những thành kiến ​​của con người.

Hầu hết các nhà khoa học đều bám chặt vào ý tưởng của mình và đưa ra lời bào chữa thay vì làm điều dũng cảm: tìm kiếm sự thật và chịu trách nhiệm.

Đó là lý do tại sao mà Taleb lại nói khoa học thường tiến triển sau mỗi đám tang. Khi những người bảo thủ qua đời, những người mới sẵn sàng chấp nhận và thách thức những niềm tin cũ đó hơn.

Có lý do để tin rằng, vì mục đích tiến hóa, chúng ta có thể được lập trình để xây dựng lòng trung thành với những ý tưởng mà chúng ta đã bỏ nhiều thời gian vào đó.

Nghe kỹ này: Hãy luôn cởi mở để thay đổi suy nghĩ và tự mâu thuẫn!

Một trong những điểm mạnh của George Soros là ông có thể thay đổi quan điểm của mình khá nhanh chóng mà không hề bối rối.

Chương 14: Bacchus bỏ rơi Anthony

Mối liên hệ giữa kỹ năng của CEO và kết quả của công ty là rất yếu.

Những anh hùng sử thi được đánh giá dựa trên hành động của họ, không phải dựa trên kết quả. Dù lựa chọn của chúng ta có tinh vi đến đâu, dù chúng ta có giỏi kiểm soát tỷ lệ cược đến đâu thì tính ngẫu nhiên vẫn sẽ là yếu tố quyết định.

Chúng ta chỉ còn lại phẩm giá như một giải pháp – phẩm giá được định nghĩa là việc thực hiện một giao thức ứng xử không phụ thuộc vào hoàn cảnh trước mắt.

Điều duy nhất mà thần May Mắn không thể kiểm soát được là hành vi của bạn. Good luck.

Ba suy nghĩ đến muộn trong khi tắm

1. Vấn đề Kỹ năng ngược

Càng lên cao trên nấc thang công việc, mức lương thưởng cho cá nhân càng cao. Điều này có thể hợp lý, vì việc trả lương cho cá nhân theo đóng góp của họ là rất hợp lý. Tuy nhiên, càng lên cao trên thang bậc công việc thì bằng chứng về đóng góp đó càng thấp.

Chúng ta thường đánh giá nhà quản lý dựa trên kết quả ( may rủi có tác động rất lớn) và ít chú ý đến quy trình làm việc của họ.

2. Về một số lợi ích bổ sung của sự ngẫu nhiên

Sự ngẫu nhiên có thể mang lại lợi ích. Taleb tin rằng chúng ta không được tạo ra để có lịch trình phân chia quá rõ ràng. Chúng ta được tạo ra để sống như lính cứu hỏa, với thời gian nghỉ ngơi dài bất định trong công việc và những yếu tố không chắc chắn bảo vệ.

Những người được thăng chức lên các vị trí quan trọng thường phải chịu áp lực về lịch trình: Mọi thứ đều phải lên lịch.

Ở một chừng mực nào đó, bạn có thể quyết định liệu mình có nên (tương đối) nghèo nhưng không bị ràng buộc bởi thời gian hay giàu có nhưng vẫn phụ thuộc như một nô lệ.

3. Đứng trên một chân

Chúng ta ưa chuộng những gì hữu hình, những gì dễ hiểu, những gì được tưởng thuật lại rõ ràng. Và chúng ta khinh thường những gì trừu tượng, khó hiểu.

Tính ứng dụng từ cuốn sách này

Thành công không đồng nghĩa với kỹ năng. Đừng nghĩ rằng mọi người nhất thiết phải cực kỳ tài năng vì một số thành công mà họ đạt được. Họ có thể đạt được thành công chỉ vì sự ngẫu nhiên thuần túy.

Thất bại không đồng nghĩa với quyết định tồi: Bạn chỉ nên đánh giá quyết định của mình dựa trên thông tin bạn có khi đưa ra quyết định, chứ không phải dựa trên kết quả.

Luôn suy xét cả quá trình: Đừng nghĩ rằng vì bạn thắng – hay thua – thì bạn đã chơi tốt – hay tệ.

Mọi người không thích bảo hiểm cho những thứ trừu tượng. Rủi ro khiến mọi người chú ý luôn là những thứ sống động, hữu hình.

Phép quy nạp cũng có những lỗ hổng: Chỉ vì bạn thấy ai đó thành công nhiều lần không có nghĩa là họ sẽ luôn thành công.

Bỏ qua những biến động nhiễu trong ngắn hạn, bởi vì đa số là sự ngẫu nhiên. Ném tất cả tin tức và truyền thông vào thùng rác. Hãy tập trung vào xu hướng và mục tiêu dài hạn của bạn.