IQ là gì? IQ tác động tới thành công như thế nào?
Từ nhỏ, chúng ta thường nghe mọi người nói nhiều về trí thông minh. Người ta tin rằng nếu bạn có trí thông minh cao, bạn có thể dễ trở nên thành công, giàu có và nổi tiếng hơn. Đó là lý do tại sao chúng ta tham gia nhiều khóa học và hội nghị, đọc sách và thực hiện các bài tập để nâng cao IQ.
Vậy IQ có cần thiết đến vậy? Làm gì khi tôi có IQ không quá cao?
IQ là gì?
IQ là viết tắt của chỉ số thông minh. Một bài kiểm tra IQ thông thường bao gồm nhiều bài kiểm tra khác nhau để đo trí thông minh bao gồm; nhận thức không gian, trí nhớ ngắn hạn, khả năng toán học và tư duy phân tích.
Chỉ số IQ được tính bằng cách đưa ra cùng một bài kiểm tra cho một số lượng lớn người từ mọi tầng lớp kinh tế xã hội của xã hội và sau đó lấy điểm trung bình.
Trí thông minh quan trọng như thế nào?
Nhiều thiên tài có IQ cao, như Eistein có IQ= 160
Trí thông minh chắc chắn có tác động. Nếu trong thế giới giả định của chúng ta, một số học sinh sẽ học nhanh hơn những học sinh khác, có lẽ vì dây thần kinh của họ có nhiều mylenation hơn, gửi xung điện nhanh hơn một chút. Có lẽ hồi hải mã của họ hiệu quả hơn một chút trong việc lưu trữ những ký ức ngữ nghĩa đó, hoặc có thể họ có khả năng ghi nhớ làm việc cao hơn một chút, cho phép họ xử lý nhiều hơn một vài khối cùng một lúc.
Nghiên cứu về IQ:
Vào đầu những năm 1920, nhà tâm lý học Lewis Terman bắt đầu nghiên cứu trẻ em có điểm IQ thiên tài sẽ phát triển như thế nào.
Ông đã chọn 1.500 trẻ em ở California trong độ tuổi từ 8 đến 12 có chỉ số IQ trung bình là 150. Trong số này, 80 trẻ có điểm trên 170.
Sau 35 năm nghiên cứu, Terman đã báo cáo:
- Thu nhập trung bình của những em này vào năm 1955 là 33.000 đô la, so với mức trung bình toàn quốc là 5.000 đô la.
- Hai phần ba đã có bằng đại học.
- Nhiều người trong số họ đã trở thành bác sĩ, luật sư, giám đốc điều hành doanh nghiệp và nhà khoa học.
- Hơn 50 người đã trở thành giảng viên tại các trường cao đẳng và đại học.
Tuy nhiên, Terman lưu ý rằng hầu hết các em theo đuổi những nghề nghiệp khiêm tốn hơn bao gồm cảnh sát, thủy thủ, nhân viên đánh máy và nhân viên lưu trữ hồ sơ.
Cuối cùng, ông kết luận rằng “trí thông minh và thành tích không hoàn toàn tương quan với nhau”.
Mặc dù những phát hiện này khá thuyết phục, nhưng kết quả của Terman lại bị chỉ trích, vì loại trừ các yếu tố có thể góp phần vào thành công hay thất bại của một người. Cụ thể là:
Những sự kiện quan trọng như cuộc Đại suy thoái và Thế chiến II có thể đã ảnh hưởng đáng kể đến trình độ học vấn của mọi người.
Sự phân biệt đối xử dựa trên giới tính cũng hạn chế nghiêm trọng cơ hội nghề nghiệp của nữ giới thời đó.
Nhiều người khác đã bày tỏ lo ngại rằng các bài kiểm tra IQ nói chung có xu hướng thiên vị trẻ em có địa vị kinh tế xã hội cao hơn.
Đặc điểm tính cách, IQ và độ thành công
Nhà nghiên cứu Melita Oden, người tiếp tục nghiên cứu của Terman sau khi ông qua đời, đã quyết định so sánh 100 đối tượng thành công nhất trong nghiên cứu (Nhóm A) với 100 đối tượng kém thành công nhất (Nhóm C).
Mặc dù về cơ bản họ có cùng mức IQ, nhưng những người trong Nhóm C chỉ kiếm được thu nhập cao hơn một chút so với mức thu nhập trung bình vào thời điểm đó và có tỷ lệ nghiện rượu và ly hôn cao hơn những người trong Nhóm A.
Do vậy, chúng ta không bao giờ nhìn cuộc sống trong phòng thí nghiệm được, vì có rất nhiều điều kiện khác cùng tác động.
Kết quả học tập của một người có sự khác biệt do động lực, sự tự tin và tính tự giác, phương pháp học tập.
Ví dụ 1 người cùng một mức độ IQ tức trí thông minh giống nhau, nhưng có thói quen học tập khác nhau. 1 người thì chăm chỉ và nỗ lực trong học tập, 1 người thì lười biếng, không bao giờ chịu ghi chép hay ôn tập sau giờ học. Kết quả thì chắc ai cũng sẽ đoán được là người nào sẽ dễ đạt điểm cao và thành tích cao hơn.
Có nhiều học sinh lo lắng rằng IQ của mình không đủ cao để thành công trong một môn học cụ thể nào đó. Và khi kết quả học tập không được như mong muốn thì mọi người thường đổ lỗi cho IQ của mình.
Bài kiểm tra IQ có chính xác không?
Một bài kiểm tra IQ thông thường có thể đánh giá về khả năng nhận thức không gian, trí nhớ ngắn hạn, khả năng toán học và tư duy phân tích của con người.
Một trong những điều quan trọng nhất cần nhớ là IQ chỉ đo lường một vài kỹ năng của một người được xác định bởi bài kiểm tra cụ thể vào ngày cụ thể tại thời điểm cụ thể.
Người tham gia thử nghiệm có thể cảm thấy không khỏe vào ngày hôm đó. Họ có thể đã ngủ không ngon vào đêm hôm trước hoặc đã cãi nhau với người thân trên đường đến phòng kiểm tra. Ngay cả việc không ăn sáng vào sáng ngày kiểm tra cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả.
Điều quan trọng nữa là phải nhớ rằng bài kiểm tra IQ chỉ cho thấy những gì có trong bài kiểm tra cụ thể đó. Hầu hết các bài kiểm tra IQ được thiết kế để đo lường một tập hợp các kỹ năng nhất định, chứ không phải là toàn bộ các kỹ năng của con người. Ví dụ chúng ta không thể so sánh tài năng của các ca sĩ bằng IQ, hay tài năng của một cầu thủ bóng đá bằng IQ.
Tác hại không ngờ khi quá trông cậy vào IQ:
Khi đặt tất cả niềm tin vào các bài kiểm tra IQ thì sẽ rất sai lầm và nguy hiểm. Vì có rất nhiều kỹ năng khác nhau trong cuộc sống, và IQ không phải là thước đo toàn năng mọi trí thông minh này.
Nguy hiểm của việc tin vào IQ là khi chúng ta chỉ vin vào IQ để dự đoán thành công của một người, vô hình chung nó sẽ gây những bất lợi cho những người có IQ thấp. Vì khi có IQ thấp, người ta sẽ trở nên thụ động, thiếu tự tin trong học tập và cuộc sống.
Khi người ta nghĩ mình kém thông minh, mình hay thất bại ngày qua ngày, những suy nghĩ đó ăn sâu thành tính cách của người đó. Và họ sẽ dễ bị thất bại ( thiên kiến xác nhận). Nói nôm na là ta chỉ tìm những bằng chứng để ủng hộ suy nghĩ của ta.
Ngược lại, người có IQ cao lại dễ sinh cảm giác tự phụ, tự tin thái quá. Điều này cũng tiềm ẩn những rủi ro về vấn đề tinh thần khi học gặp những khó khăn, khủng hoảng.
Ngoài ra, nếu một người ca sĩ có tiềm năng nhưng vì điểm IQ không cao, người đó sẽ cho rằng mình không thông minh, mình không thể tiến xa trên con đường ca hát. Vì vậy, người đó không cố gắng luyện tập nữa, và như vậy người này có thể sẽ đánh mất cơ hội trong ca hát của mình.
Nếu không phải IQ thì là cái gì?
Carol Dweck đã nghiên cứu mọi người trên nhiều phương diện về việc họ có cái mà bà gọi là “tư duy cố định” hay “tư duy phát triển”. Sự khác biệt thật đáng kinh ngạc—những người theo đuổi tư duy phát triển có thành tích tốt hơn những người có tư duy cố định trong hầu hết mọi trường hợp.
Hơn nữa, tư duy này trở thành lời tiên tri tự ứng nghiệm.
Những người tin rằng khả năng của họ là bẩm sinh sẽ rất khó để thay đổi tư duy này. Khi thấy một người nào đó thành công thì họ cho rằng người đó có trí thông minh bẩm sinh. Khi bản thân họ thất bại thì họ đỗ lỗi cho trí thông minh của mình không đủ cao, và họ không cố gắng để làm nữa.