Hướng dẫn đầu tư chứng khoán từ con số 0
Trước khi bạn bắt đầu giao dịch cổ phiếu, điều quan trọng là phải biết thị trường hoạt động như thế nào. Dưới đây là một số thuật ngữ chính cần biết.
Cách mở tài khoản chứng khoán
Tạo tài khoản môi giới
Một phần quan trọng của việc học cách đầu tư vào chứng khoán là tìm ra công ty môi giới và lập tài khoản chứng khoán. May mắn là, việc tạo tài khoản chứng khoán khá đơn giản, thậm chí có thể tạo ngay tại nhà:
Chọn một công ty môi giới.
Hãy tìm một công ty môi giới phù hợp dựa theo mức phí môi giới. Nên chọn công ty có tỷ lệ phí thấp. Điền đơn đăng ký mở tài khoản chứng khoán và gửi đi
Nộp tiền vào tài khoản
Để bắt đầu đầu tư, bạn cần có tiền trong tài khoản của mình. Nhà đầu tư có chuyển khoản ngân hàng vào tài khoản chứng khoán. Và bắt đầu giao dịch.
Xác định mục tiêu đầu tư
Điều quan trọng là phải biết mục tiêu lợi nhuận, thời gian đầu tư của bạn.
“Nếu bạn định giữ cổ phiếu ít nhất 2 năm nhưng vừa mua 2 tháng, giá cổ phiếu tăng 35% thì bạn có bán không?”
Là một nhà đầu tư, tất nhiên là bạn muốn kiếm tiền. Đó là điều rất hiển nhiên, nhưng bạn nên tự hỏi mình những câu hỏi sau:
- Bạn có muốn kiếm tiền ngay hôm nay? Tháng này? Năm nay? Hay kiếm tiền để nghỉ hưu sau 25 năm nữa?
- Bạn có muốn kiếm tiền hàng tháng hay theo năm?
- Điều gì là quan trọng nhất đối với bạn là lợi nhuận ngay lập tức hay lợi nhuận dài hạn?
- Bạn có muốn Tự Do Tài Chính bằng thu nhập thụ động từ đầu tư?
Biết chính xác lý do tại sao bạn đầu tư rất quan trọng. Bởi vì mục tiêu sẽ quyết định phương pháp đầu tư.
Đầu tư, giống như cuộc sống, vốn có rủi ro. Bạn rất dễ bị mất tiền cũng như kiếm tiền.
Do vậy, bạn nên cân nhắc khả năng mạo hiểm của mình. Điều này thường được gọi là “khả năng chấp nhận rủi ro” hoặc mức độ rủi ro có thể chấp nhận dựa trên tình hình tài chính và mục tiêu lợi nhuận.
Ví dụ: Bạn đầu tư 100 triệu đồng. Bạn sẵn sàng chấp nhận mất 20% số tiền của mình. Do đó, khi cổ phiếu giảm 20%, bạn sẽ bán để cắt lỗ.
Bạn của bạn cũng đầu tư 100 triệu đồng. Người này chỉ chấp nhận mất 10% số tiền đầu tư. Khi cổ phiếu rớt giá 10%, người này sẽ bán.
Nhà đầu tư cần xác định rõ mục tiêu lợi nhuận, thời gian nắm giữ, thời điểm chốt lời hay cắt lỗ. Có mục tiêu cụ thể sẽ dễ dàng quyết định nên giữ hay nên bán ở những thời khắc gay cấn của cuộc chơi.
Xác định số tiền dùng để đầu tư chứng khoán
Bao nhiêu tiền thì chơi chứng khoán được?
Số tiền đầu tư chứng khoán của mỗi nhà đầu tư là khác nhau. Tùy vào tình hình tài chính, mục tiêu của mỗi cá nhân. Có người chỉ chơi vài triệu nhưng cũng có người đầu tư vài chục tỷ.
Nhiều người vẫn nhầm tưởng đầu tư chứng khoán chỉ dành cho người giàu, nhiều tiền. Sự thật là đầu tư chứng khoán là kênh đầu tư để xây dựng sự giàu có. Vài trăm ngàn hay 1 triệu đồng đã có thể chơi chứng khoán.
Khi tiền còn ít, kinh nghiệm chưa có gì thì đầu tư một ít tiền để có trải nghiệm thực về đầu tư. Kiến thức không có mà đầu tư tiền lớn thì như “ném tiền qua cửa sổ“.
Lưu ý:
Bạn KHÔNG nên dùng tiền dự định đóng tiền học phí, tiền nhà hay mua bảo hiểm… để mua cổ phiếu.
Vì bất cứ khi nào cần đến tiền cho những việc này, bạn cũng phải bán chứng khoán. Khi đó, nhiều khả năng là phải bán rẻ để có tiền ngay.
Nghiên cứu về cổ phiếu
Đã đến lúc bạn cần nghiên cứu cổ phiếu mà mình định đầu tư vào. Nhà đầu tư mua cổ phiếu để hy vọng kiếm lời trong tương lai.
Cổ phiếu là một phần nhỏ của doanh nghiệp. Khi bạn mua cổ phiếu, nghĩa là bạn mua một phần quyền sở hữu đối với doanh nghiệp.
Luôn có một công ty và lĩnh vực kinh doanh đằng sau mỗi cổ phiếu.
Trong dài hạn, công ty tăng trưởng “ăn nên làm ra” thì giá cổ phiếu sẽ tăng. Ngược lại, nếu ngành kinh doanh bị thu hẹp, không tăng trưởng thì giá cổ phiếu sẽ giảm.
Rủi ro đến từ những nhà đầu tư không biết mình đang làm gì hoặc mua những thứ mà mình không hiểu.
Xác định chiến lược đầu tư
Đầu tư không giúp làm giàu nhanh chóng. Đầu tư là một trong những cách tốt nhất để tăng thu nhập trong dài hạn và đạt được các mục tiêu tài chính.
Rất ít người có thể dự đoán thị trường chính xác và thu được món lời từ bán khống như Jesse Livermore. Điều này đồng nghĩa với việc, nhà đầu tư nên đầu tư dài hạn.
Một số thuật ngữ trong đầu tư chứng khoán
Giá cổ phiếu
Giá cổ phiếu là số tiền mà nhà đầu tư cần bỏ ra để mua một đơn vị cổ phiếu. Giá là một yếu tố để người chơi quyết định có mua cổ phiếu hay không.
Ví dụ: giá của cổ phiếu X là 20.5 nghĩa là để mua một cổ phiếu X thì bạn phải trả 20.500 đồng/ cổ phiếu.
Giá cổ phiếu thay đổi liên tục trong giờ giao dịch. Giá lên xuống do rất nhiều nguyên nhân nhu cầu mua bán cổ phiếu của nhà đầu tư, tin tức về doanh nghiệp, tình hình kinh tế chính trị, kết quả kinh doanh của doanh nghiệp…
Ví dụ: Trong thời gian Thảo đang viết bài này, tháng 1/2022, có rất nhiều cổ phiếu ngành bất động sản tăng nóng.
Trong đó có cổ phiếu FLC tăng 20% chỉ trong vòng 1 tuần. Sau đó, vì thông tin ban lãnh đạo doanh nghiệp bán chui cổ phiếu nên cổ phiếu này rớt giá gần 50% trong vòng 2 tuần kế tiếp.
Sàn giao dịch
Sàn giao dịch cũng có chức năng giống chợ. Ở chợ, bạn sẽ đi để mua những thứ mình muốn hoặc bán những thứ mình có.
Sàn giao dịch chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động mua và bán cổ phiếu.
Có rất nhiều chợ như chợ buổi sáng, chợ buổi chiều, chợ đêm, chợ trời…thì ở Việt Nam cũng có rất nhiều sàn giao dịch chứng khoán.
Tuy nhiên, 3 sàn giao dịch chính và nổi tiếng nhất là HNX, HOSE và UPCOM. Ngoài ra, bạn cũng có thể nghe nhắc đến một số sàn như OTC, SSI, HSC, BSC, FPTS.
Các cổ phiếu được giao dịch trên các sàn này đều là các doanh nghiệp trong nước. Nhà đầu tư không thể mua cổ phiếu của doanh nghiệp nước ngoài trên các sàn của Việt Nam.
Thời gian giao dịch
Nhà đầu tư chỉ có thể giao dịch mua bán cổ phiếu từ thứ 2 đến thứ 6 ( trừ lễ tết). Trong khung giờ 9:00 đến 15:00. Nghỉ giữa phiên từ 11:30 đến 13:00.
Vì sao lại không giao dịch chứng khoán vào cuối tuần?
Giao dịch điện tử cho phép nhà đầu tư ngồi ở nhà mà vẫn có thể đặt lệnh mua bán cổ phiếu ngay trên điện thoại, máy tính.
Tuy nhiên, người ta vẫn không cho phép mua bán cổ phiếu vào cuối tuần. Lý do cho vấn đề này có liên quan tới lịch sử.
Trước khi có Internet và giao dịch trực tuyến, các nhà đầu tư phải trực tiếp đến sàn giao dịch để mua bán cổ phiếu.
Những người làm ở sàn chứng khoán cũng không thể làm việc 24 giờ một ngày bảy ngày một tuần. Thêm nữa, từ đầu thế kỷ 20, khái niệm về tuần làm việc 5 ngày và nghỉ 2 ngày đã phổ biến trên khắp thế giới.
Do đó, sàn giao dịch đã quy định về thời gian làm việc phù hợp với xu hướng thời đó.
Thử tưởng tượng nếu sàn giao dịch liên tục 24 giờ trên ngày, bảy ngày trong tuần, có lẽ các nhà đầu cơ sẽ không dám đi ngủ vào buổi tối. Bởi vì giá cổ phiếu vẫn nhảy nhót lúc họ ngủ, họ sẽ bỏ qua những món hời khi đang ngon giấc.
Mã cổ phiếu
Là ký hiệu đại diện cho mỗi loại cổ phiếu nhất định.
Mỗi công ty lại có ký hiệu mã chứng khoán khác nhau và không trùng lặp. Thường mã cổ phiếu gồm 3 chữ cái. Có thể là tên viết tắt của công ty hoặc không.
Ví dụ: mã cổ phiếu của công ty sữa Vinamilk là VNM. Mã cổ phiếu của Thế giới di động là MWG. Mã cổ phiếu của tập đoàn Vingroup là VIC.
Tính thanh khoản của thị trường
Tính thanh khoản có nghĩa là cổ phiếu có thể được mua hoặc bán một cách nhanh chóng với mức giá ổn định
Cổ phiếu có tính thanh khoản cao có thể được bán nhanh chóng và giá không giảm đáng kể. Ngược lại với cổ phiểu có tính thanh khoản thấp.
Ví dụ: 11/1/2022, thanh khoản của cổ phiếu FLC tăng cao kỷ lục. Gần một nửa lượng cổ phiếu lưu hành của doanh nghiệp được trao tay.
Bán khống
Bán khống là bán cổ phiếu mà người bán không sở hữu.
Nhà đầu tư bán chứng khoán đi vay cổ phiếu rồi bán với giá cao. Họ dự đoán giá cổ phiếu sẽ giảm. Người bán sau đó sẽ trả lại một số lượng cổ phiếu bằng với lúc vay, ở một thời điểm trong tương lai.
Chênh lệch giữa giá bán và giá mua sẽ là lợi nhuận của bán khống.
Người bán khống nổi tiếng nhất chính là Jesse Livermore. Ông đã kiếm được 100 triệu đô la ( tương ứng với 1 tỷ đô la hiện nay) khi bán khống vào năm 1929.
Bảng giá chứng khoán
Là bảng điện tử thể hiện giá cổ phiếu cũng như các giao dịch của thị trường.
Cách đọc giá chứng khoán
Trần: giá trần (màu tím): mức giá cao nhất của cổ phiếu trong ngày giao dịch hôm đó.
Sàn: giá sàn (màu xanh da trời): mức giá thấp nhất của cổ phiếu trong ngày giao dịch hôm đó.
TC: giá tham chiếu (màu vàng): giá đóng cửa của ngày hôm trước.
Ta có: Trần > TC > Sàn.
Khớp lệnh
Là giá trùng khớp giữa bên mua và bên bán. Người bán bán được cổ phiếu, người mua mua được cổ phiếu.
Cột khớp lệnh gồm mức giá khớp lệnh, khối lượng cổ phiếu khớp và mức thay đổi giá khớp so với giá tham chiếu.
Dư mua: khối lượng cổ phiếu muốn mua đang chờ khớp lệnh trong phiên.
Ví dụ cổ phiếu XYZ giá khớp là 20. Những người mua giá 20 trở lên sẽ khớp ngay. Những người mua giá thấp hơn 20 sẽ không khớp, và nằm ở cột dư mua.
Dư bán: khối lượng cổ phiếu muốn bán đang chờ khớp lệnh trong phiên.
Kết thúc ngày giao dịch, cột bên mua và bên bán thể hiện khối lượng cổ phiếu không khớp lệnh.
Ví dụ:
Theo hình trên, chúng ta đang theo dõi cổ phiếu trên sàn HOSE.
Đối với cổ phiếu AAM, giá tham chiếu là 14.4, giá trần là 15.4, giá sàn là 13.4
Dư mua ở mức giá 13.9 với khối lượng 8400 cổ phiếu, ở mức giá 13.8 với khối lượng 45100 cổ phiếu, ở mức giá 13.75 với khối lượng 11800 cổ phiếu.
Dư bán ở mức giá 14.1 với khối lượng 600 cổ phiếu, ở mức giá 14.25 với khối lượng 400 cổ phiếu, ở mức giá 14.3 với khối lượng 3000 cổ phiếu.
Đọc thêm về nguyên tắc đầu tư dài hạn
Tác giả: ThảoThảo Bácsĩ